ภาพรวมของระบบGFMIS-SOE

             ระบบ GFMIS-SOE เป็นระบบที่ต่อเนื่องหรือขยายมาจากโครงการเปลี่ยนการบริหาร
การเงิน การคลัง ภาครัฐสู่ระบบอิเล็กทรอนิกส์ (Government  Fiscal  Management Information
System) หรือที่เรียกย่อ ๆ ว่า GFMIS ที่ใช้ในส่วนราชการกันอยู่แล้ว ในส่วนขยายระบบงานนี้ ได้
ดำเนินการให้ครอบคลุมเพิ่มเติมถึงข้อมูลของรัฐวิสาหกิจและเชื่อมโยงไปกับระบบงานอื่นๆ ดังรูปที่
แสดงต่อไปนี้

รูปที่ 1-1
             จากรูปที่แสดง อธิบายถึงการทำงานในภาพรวมได้ว่า รัฐวิสาหกิจรายงานข้อมูลผ่าน
เครื่อง Terminal ที่ติดตั้งที่หน่วยงานของรัฐวิสาหกิจ ซึ่งหน่วยงานหลักต่างๆเช่น สำนักงาน
คณะกรรมการนโยบายรัฐวิสาหกิจ (สคร.) กรมบัญชีกลาง สำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ (สบน.)
สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง(สศค.) สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) สำนัก
งบประมาณ (สงป.) และธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.)  สามารถเรียกดูข้อมูลที่รัฐวิสาหกิจ
รายงานเข้ามาได้ โดยเรียกดูผ่านเครื่องTerminalที่ติดตั้งที่หน่วยงานหลักเหล่านี้

และระบบงานหลักในระบบGFMIS-SOE ประกอบด้วย 5 ระบบงานดังต่อไปนี้

รูปที่ 1-2

                     ระบบงานหลักของระบบ GFMIS-SOE ประกอบด้วย
     1. ระบบข้อมูลทางการเงินการบัญชี ภาครัฐวิสาหกิจ  (Accounting System)
     2. ระบบการประมาณการรายได้ ภาครัฐวิสาหกิจ (Revenue Planning System)
     3. ระบบการวางแผนการใช้จ่ายเงิน และแผนการลงทุน ภาครัฐวิสาหกิจ (Expenditure and
Investment Planning System)
     4. ระบบข้อมูลทั่วไป ภาครัฐวิสาหกิจ (Non–Financial Information System)
     5. ระบบข้อมูลเพื่อผู้บริหาร (Management Information System)
ขอบเขตงานโดยสรุปสำหรับระบบงานหลักต่างๆ ของระบบ GFMIS-SOE มีรายละเอียดดังต่อไปนี้

ระบบข้อมูลทางการเงินการบัญชี ภาครัฐวิสาหกิจ (Accounting System)

               ระบบข้อมูลทางการเงินการบัญชี ภาครัฐวิสาหกิจ  จะเป็นระบบงานหลักของ GFMIS-
SOE ที่มีหน่วยงานกลางใช้ข้อมูลร่วมกันจำนวนมากที่สุด โดยข้อมูลส่วนใหญ่จะเป็นข้อมูลที่
เกี่ยวข้องกับงบการเงิน ทั้งในส่วนของงบดุล งบกำไรขาดทุน  และงบกระแสเงินสด  โดยระบบข้อมูล
ทางการเงินการบัญชีที่ได้ทำการออกแบบมีรายละเอียดดังนี้ คือ
               การรวมรวมข้อมูลบัญชีภาครัฐวิสาหกิจทั้งหมดเข้าสู่ฐานข้อมูลเดียวกัน โดยมีการกำหนด
ผังบัญชีมาตรฐานสำหรับรัฐวิสาหกิจ เพื่อให้สามารถจัดทำงบการเงินรวมของรัฐวิสาหกิจ รวมทั้ง
มีความสามารถที่จะเชื่อมโยงกับผังบัญชีมาตรฐานของ GFMIS เดิม เพื่อให้สามารถจัดทำงบการเงิน
แผ่นดินได้   การนำข้อมูลเข้าระบบจะมีทั้งในส่วนที่ให้รัฐวิสาหกิจจัดส่งเป็นงบทดลอง และให้
รัฐวิสาหกิจจัดส่งเป็นงบการเงิน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความพร้อมของรัฐวิสาหกิจและข้อจำกัดของตลาด
หลักทรัพย์ โดยมีการจัดเก็บข้อมูลประกอบงบการเงินเพิ่มเติมบางส่วน
 
               เพื่อการวิเคราะห์ อันได้แก่ ข้อมูลสินทรัพย์ถาวรรายตัวในหมวดที่ดินของแต่ละ
รัฐวิสาหกิจ  และสำหรับส่วนของรัฐวิสาหกิจที่เป็นสถาบันการเงินนั้น จะมีการเชื่อมโยงข้อมูลโดย
ดึงมาจากชุดข้อมูล Dataset ของสำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.) ด้วย

              นอกจากนี้ระบบข้อมูลทางการเงินการบัญชี จะรวมถึงการจัดทำอัตราส่วนทางการเงิน
ตามรูปแบบที่ สคร. กำหนด รวมถึงการประเมินผลการดำเนินงานของรัฐวิสาหกิจผ่าน ตัวชี้วัด
Economic Value Management (EVM) โดยการวัดผลดังกล่าวจะดำเนินการที่ระดับองค์กรเมื่อ
มีการเริ่มใช้งานระบบ GFMIS-SOE ทุกรัฐวิสาหกิจที่ต้องมีการจัดทำ EVM  อย่างไรก็ดีระบบ
GFMIS-SOE ได้รับการออกแบบให้รองรับการประเมินผล EVM ที่ระดับ ต่ำกว่าองค์กรด้วย ทั้งนี้
เพื่อให้ระบบสามารถเริ่มใช้งานได้เมื่อรัฐวิสาหกิจที่ต้องมีการจัดทำ EVM ที่ระดับต่ำกว่าองค์กร
มีความพร้อมในการนำส่งข้อมูลต่อไป

           ระบบการประมาณการรายได้ ภาครัฐวิสาหกิจ (Revenue Planning System)

                  ระบบการประมาณการรายได้ ภาครัฐวิสาหกิจ  ได้ดำเนินการออกแบบมีรายละเอียด
ดังนื้คือ การประมาณการรายได้ และติดตามผลการได้มาซึ่งรายได้ที่ได้วางแผนไว้ในลักษณะของ
เงินสดเข้า (Cash Basis) ทั้งในส่วนของเงินงบประมาณ  เงินรายได้ของรัฐวิสาหกิจ เงินกู้ และเงินอื่น
ใดที่รัฐวิสาหกิจจัดหามาเพื่อใช้ในการดำเนินการกิจการ สามารถแบ่งข้อมูลรายได้ ออกได้เป็น 2 ส่วน
คือ รายได้จากการดำเนินงานของรัฐวิสาหกิจและเงินนำส่งรายได้แผ่นดิน เงินปันผลที่รัฐวิสาหกิจ
กิจการที่กระทรวงการคลังถือหุ้นต่ำกว่าร้อยละ 50 ต้องนำส่งให้สคร. โดยสคร.จะเป็นผู้บันทึกข้อมูล
เข้าระบบ GFMISหลัก แทนรัฐวิสาหกิจและกิจการที่กระทรวงการคลังถือหุ้นต่ำกว่าร้อยละ 50 ซึ่ง
ข้อมูลในส่วนนี้ รัฐวิสาหกิจที่เป็นสถาบันการเงินไม่ต้องนำส่ง เนื่องจากการสำรวจความพร้อมของ
รัฐวิสาหกิจที่เป็นสถาบันการเงิน ไม่สามารถให้ข้อมูลแผน/ผลรายได้ที่เป็นลักษณะเกณฑ์เงินสดได้

ระบบการวางแผนการใช้จ่ายเงิน และแผนการลงทุน ภาครัฐวิสาหกิจ (Expenditure and Investment Planning System)

                   ระบบการวางแผนการใช้จ่ายเงิน และแผนการลงทุน หน่วยงานกลางที่มีการใช้ข้อมูล
คือ สคร. สศช. และสบน. ซึ่งข้อมูลการลงทุนส่วนใหญ่ของรัฐวิสาหกิจ ต้องมีการดำเนินการ
ขอนุมัติจากสศช. ก่อนการดำเนินการ ยกเว้นรัฐวิสาหกิจที่ได้รับการยกเว้นในกรณีต่างๆ เช่น
รัฐวิสาหกิจที่อยู่ในตลาดหลักทรัพย์  หรือรัฐวิสาหกิจที่เป็นสถาบันการเงิน เป็นต้น ระบบการวางแผน
การใช้จ่ายเงิน และแผนการลงทุน สามารถแบ่งข้อมูลออกได้เป็น 2 ส่วน คือ
               • ระบบการวางแผนการใช้จ่ายเงิน และ
               • ระบบวางแผนการลงทุน

          ระบบการวางแผนการใช้จ่ายเงิน   จะครอบคลุม ถึงระบบการวางแผน ติดตามการใช้จ่าย
เงินในส่วนของงบทำการของรัฐวิสาหกิจ โดยสามารถเปรียบเทียบผลการใช้จ่ายเงินกับแผนการใช้เงิน
เป็นรายเดือน ในทุกรัฐวิสาหกิจ  ยกเว้นรัฐวิสาหกิจที่อยู่ในตลาดหลักทรัพย์  เนื่องจากจะสามารถ
เปิดเผยข้อมูลได้ภายหลังจากที่ส่งงบการเงินให้ตลาดหลักทรัพย์แล้วในแต่ละไตรมาส  นอกจากนี้
ยังยกเว้นรัฐวิสาหกิจที่เป็นสถาบันการเงินด้วย เนื่องจากข้อมูลที่จัดเก็บในระบบคอมพิวเตอร์ของ
รัฐวิสาหกิจที่เป็นสถาบันการเงิน จะเก็บในลักษณะเกณฑ์คงค้าง (Accrual Basis) ทั้งหมดไม่สามารถ
จำแนกข้อมูลในลักษณะ Cash Basis ออกมาได้

          ระบบการวางแผนการลงทุน   จะครอบคลุมถึง ระบบการวางแผน ติดตามการใช้จ่ายเงิน
ในส่วนของงบลงทุนของรัฐวิสาหกิจ ตามรูปแบบที่สศช. กำหนด ติดตามการลงทุนโครงการลงทุน
โครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่ (Mega Project) ตามคำนิยามที่สบน. กำหนด  และการจัดทำรายงาน
สรุปการจัดซื้อจ้ดจ้างของโครงการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่ตามความต้องการของสคร.
อย่างไรก็ดีระบบนี้จะรวมถึงการเบิกจ่ายงบประมาณแผ่นดินของรัฐวิสาหกิจที่ใช้เงินงบประมาณ โดย
ระบบจะอำนวยความสะดวกให้รัฐวิสาหกิจสามารถบันทึกรายการเบิกจ่ายผ่านTerminal ที่ได้รับ
หลังจากนั้นเมื่อกรมบัญชีกลางประมวลผลการจ่ายเงินแล้วจะสามารถโอนเงินตามรายการเบิกจ่ายนั้น
ตรงผ่านธนาคารแห่งประเทศไทย ธนาคาร กรุงไทย และธนาคารอื่นของรัฐ เข้าบัญชีรัฐวิสาหกิจ
ทุกวันทำการ 
               ในระบบนี้การวางแผนการใช้จ่ายเงินและแผนการลงทุนภาครัฐวิสาหกิจนี้รัฐวิสาหกิจ
ที่เป็นสถาบันการเงินไม่ต้องรายงานข้อมูลเข้ามา

ระบบข้อมูลทั่วไป ภาครัฐวิสาหกิจ (Non–Financial Information System)

             ระบบข้อมูลทั่วไป ภาครัฐวิสาหกิจ จะจัดเก็บข้อมูลทั่วไปของรัฐวิสาหกิจตามที่ทาง สคร.
ต้องการ โดยระบบที่ได้รับการออกแบบ มีรายละเอียดดังนี้คือ
              • การบันทึกข้อมูลด้านบุคคลทั้งระดับบริหาร คณะกรรมการ และระดับปฏิบัติการ เพื่อใช้
ในการประเมินประสิทธิภาพของรัฐวิสาหกิจ  รวมถึงการปรับปรุงโครงสร้างฐานข้อมูลคณะกรรมการ
รัฐวิสาหกิจ เพื่อรองรับการจัดทำ Directors’ Pool ในอนาคต
              • การบันทึกข้อมูลสภาพทั่วไปของรัฐวิสาหกิจ เช่น โครงสร้างองค์กร รายชื่อผู้ถือหุ้น
ในกิจการรัฐวิสาหกิจ กิจการที่รัฐวิสาหกิจเข้าไปถือหุ้นหรือร่วมทุน การเพิ่มทุนหรือระดมทุนของ
กิจการรัฐวิสาหกิจ และสถานะกองทุนบำเหน็จหรือกองทุนสำรองเลี้ยงชีพของรัฐวิสาหกิจ เป็นต้น

ระบบข้อมูลเพื่อผู้บริหาร  (Management Information System)

              ระบบข้อมูลเพื่อการบริหาร จะหมายถึง ระบบที่รวบรวมรายงานในภาพสรุปเพื่อผู้บริหาร
ทั้งหมด ซึ่งหน่วยงานกลางทั้งหมดสามารถเข้ามาเรียกดูรายงานได้ตามสิทธิที่ตนเองได้รับ โดยระบบ
จะมีขอบเขตการทำงานครอบคลุมถึง
               • การจัดทำระบบฐานข้อมูล Business Warehouse เฉพาะสำหรับรัฐวิสาหกิจ ที่สามารถ
แสดงผลการดำเนินการของรัฐวิสาหกิจเป็นรายแห่ง แยกตามกระทรวงที่สังกัด หรือตามสาขา
อุตสาหกรรม (Sector) ที่สคร.กำหนด   นอกจากนี้ยังสามารถทำการเปรียบเทียบผลการดำเนินงาน
ระหว่างรัฐวิสาหกิจ   ระหว่าง Sector หรือเปรียบเทียบกับภาพรวมของรัฐวิสาหกิจทั้งหมดได้
              • การจัดทำระบบฐานข้อมูลเพื่อต่อเชื่อมกับระบบ ฐานข้อมูล Business Warehouse และ
Management Cockpit ระบบ GFMIS ปัจจุบัน  โดยครอบคลุมข้อมูลเพื่อสนับสนุนการทำรายงาน
ตามรูปแบบ State Enterprise Review (SER) ซึ่งเป็นการนำเสนอข้อมูลในลักษณะภาพรวมของ
รัฐวิสาหกิจเป็นรายแห่ง ประกอบด้วย ข้อมูลองค์กร ข้อมูลคณะกรรมการรัฐวิสาหกิจ บทสรุปการ
วิเคราะห์ฐานะการเงินและผลการดำเนินงาน อัตราส่วนทางการเงิน (Financial Ratio)  จัดทำข้อมูล
สารสนเทศเพื่อสนับสนุนระบบประเมินผลการดำเนินงานของรัฐวิสาหกิจ โดยทำงานเชื่อมต่อกับระบบ
Data Warehouse ปัจจุบันของสคร.  และระบบฐานข้อมูลบริหารหลักทรัพย์ของภาครัฐทั้งหมด
(Investment Portfolio Database) ของสคร.
             • การเชื่อมโยงกับระบบข้อมูลของสถาบันการเงิน (Dataset ของสศช.) เพื่อให้ได้รายงาน
ในส่วนของ Special Financial Institutes (SFI) ตามความต้องการของสคร. ซึ่งจะได้กล่าวถึง
ในส่วนของการเชื่อมโยงกับระบบงานอื่นในรายละเอียดต่อไป

             ระบบ GFMIS-SOE จะมีการกำหนดโครงสร้างผังบัญชีมาตรฐาน เพื่อรองรับข้อมูลการเงิน
การบัญชีของรัฐวิสาหกิจได้ทั้ง 57 แห่ง โดย สคร. ได้กำหนดรัฐวิสาหกิจแบ่งออกเป็น 4 กลุ่มดังนี้
      1. กลุ่มสถาบันการเงินที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ (Finance – Listed)
      2. กลุ่มสถาบันการเงินที่ไม่ได้จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ (Finance – NonListed)
      3. กลุ่มที่ไม่เป็นสถาบันการเงิน ที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ (NonFinance-Listed)
      4. กลุ่มที่ไม่เป็นสถาบันการเงิน และไม่ได้จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ (NonFinance-NonListed)